Uniswap เป็นแพลตฟอร์มสำหรับแลกเปลี่ยนสกุลเงินดิจิทัลแบบกระจายอำนาจ (DEX) ที่สร้างขึ้นบนบล็อกเชน Ethereum ซึ่งหมายความว่าไม่มีตัวกลางควบคุมแพลตฟอร์ม ผู้ใช้สามารถแลกเปลี่ยนสกุลเงินดิจิทัลโดยตรงกันเองผ่านสัญญาอัจฉริยะ Uniswap ได้พัฒนามาอย่างต่อเนื่องปัจจุบัน อัพเกรดไปถึง Uniswap V4 แล้ว
Uniswap V1
Uniswap V1 เป็นโปรโตคอลรุ่นแรก เปิดตัวในเดือนพฤศจิกายน 2018 ที่งาน Devcon 4 ด้วยการออกแบบ interface เน้นความเรียบง่าย สำหรับการแลกเปลี่ยนโทเคน ERC20 บน Ethereum Uniswap สามารถเพิ่มความเร็วและประสิทธิภาพในการแลกเปลี่ยนได้ด้วยการตัดตัวกลางและค่าธรรมเนียมที่ไม่จำเป็นออกไป Uniswap ให้ความสำคัญสูงสุดกับการกระจายอำนาจ และความปลอดภัย
Uniswap เป็นโอเพ่นซอร์สและทำหน้าที่เพื่อประโยชน์สาธารณะ โดยไม่มีโทเคนกลางหรือค่าธรรมเนียมแพลตฟอร์ม ไม่มีการปฏิบัติแบบให้สิทธิพิเศษแก่นักลงทุน ผู้ใช้งานกลุ่มแรกๆ หรือเหล่านักพัฒนา การลิสต์โทเคนเป็นแบบเปิดและฟรี ฟังก์ชั่นต่างๆ ของ smart contract เป็นสาธารณะและการอัพเกรดทั้งหมดจะต้องได้รับการยินยอมก่อน (opt-in)
ฟีเจอร์ใน V1
- เพิ่มการรองรับโทเคน ERC20 ใดๆ โดยใช้ Uniswap factory (ตัวสร้างสัญญา)
- เข้าร่วมพูลสภาพคล่องเพื่อเก็บค่าธรรมเนียมสำหรับคู่ ETH-ERC20
- การกำหนดราคาอัตโนมัติที่คำนึงถึงสภาพคล่องโดยใช้สูตร constant product
- แลกเปลี่ยน ETH เป็น ERC20 ใดๆ โดยไม่ต้องทำการ wrapping (แปลงผ่านโทเคนกลาง)
- แลกเปลี่ยน ERC20 ใดๆ เป็น ERC20 อื่นใดในธุรกรรมเดียว (single transaction)
- แลกเปลี่ยนและโอนไปยังที่อยู่ (address) อื่นในธุรกรรมเดียว
- ค่า gas ต่ำที่สุดในบรรดา decentralized exchange (กระดานเทรดแบบกระจายอำนาจ) ทั้งหมด
- รองรับกระดาน Uniswap ส่วนตัวและแบบกำหนดเอง
- ซื้อโทเคน ERC20 จากวอลเล็ตใดๆโดยใช้ ENS
- Partially verified smart contract ที่เขียนด้วยภาษา Vyper
- การใช้งานผ่านหน้าเว็บ (frontend) ที่เป็นโอเพ่นซอร์สและปรับให้เหมาะกับมือถือ
- ได้รับเงินทุนสนับสนุนผ่าน Ethereum Foundation
Uniswap V2
Uniswap V2 พัฒนาต่อยอดจาก Uniswap เวอร์ชันแรก เปิดตัวในปี 2020 โดยมีการปรับปรุงหลักๆ ดังนี้
1. เพิ่มฟังก์ชันการทำงาน:
- รองรับคู่เงิน ERC20 โดยตรง: ใน Uniswap V1 ผู้ใช้สามารถแลกเปลี่ยน ETH กับโทเค็น ERC20 อื่นๆ เท่านั้น แต่ใน V2 ผู้ใช้สามารถแลกเปลี่ยนโทเค็น ERC20 ใดๆ ก็ได้โดยตรงโดยไม่ต้องผ่าน ETH ตัวอย่างเช่น ผู้ใช้สามารถแลกเปลี่ยน DAI กับ USDC โดยตรงโดยไม่ต้องแปลง DAI เป็น ETH ก่อน
- เพิ่ม Flash swaps ERC20: Flash swaps เป็นประเภทธุรกรรมพิเศษที่ผู้ใช้สามารถยืมและคืนเงินได้ภายในธุรกรรมเดียวโดยไม่ต้องจ่ายค่าธรรมเนียม Flash swaps มักใช้สำหรับการเก็งกำไร Arbitrage
- นำ Data Oracle มาป้อนข้อมูลด้านราคา: ใน Uniswap V1 ราคาของโทเค็นจะถูกกำหนดโดยอัลกอริทึมสูตรคณิตศาสตร์ ส่วนใน Uniswap V2 นำ Data Oracle มาป้อนข้อมูลด้านราคาเพิ่มเติม ทำให้ราคาบนแพลตฟอร์มมีความถูกต้องและรวดเร็ว
2. ปรับปรุงประสิทธิภาพ:
- เพิ่มประสิทธิภาพการใช้แก๊ส: Uniswap V2 ปรับปรุงประสิทธิภาพการใช้แก๊ส ทำให้ผู้ใช้จ่ายค่าธรรมเนียมในการแลกเปลี่ยนน้อยลง
- เพิ่มตัวเลือกการตั้งค่าค่าธรรมเนียม: ผู้ใช้สามารถเลือกค่าธรรมเนียมที่ต้องการจ่าย depending on ความเร็วในการแลกเปลี่ยน
3. กระจายอำนาจ:
- แจกจ่ายโทเค็น UNI ให้กับผู้ใช้งานในอดีต: Uniswap แจกจ่ายโทเค็น UNI ให้กับผู้ใช้งาน Uniswap V1
ตัวอย่างการใช้งาน Uniswap V2:
- ซื้อขายเหรียญดิจิทัล เช่น ETH, BTC, DAI, USDC
- เสนอสภาพคล่อง (liquidity)
- เก็งกำไร Arbitrage
- พัฒนาแอปพลิเคชัน DeFi
Uniswap V3
Uniswap V3 เปิดตัวเวอร์ชันใหม่พร้อมฟีเจอร์และประสิทธิภาพที่เหนือกว่า V2
ฟีเจอร์หลัก:
- Concentrated Liquidity: ผู้ให้บริการสภาพคล่อง (LPs) กำหนดช่วงราคาที่ต้องการฝากสภาพคล่อง เพิ่มประสิทธิภาพการใช้ทุน
- Flexible Fees: ผู้ใช้เลือกค่าธรรมเนียมที่ต้องการจ่าย แลกกับความเร็วในการแลกเปลี่ยน
- Multiple Pools: รองรับหลาย Pool บนคู่เงินเดียว เพิ่มความลื่นไหล
- Non-fungible Liquidity Positions (NFTs): LPs ได้รับ NFT แทนสภาพคล่อง นำไปใช้ต่อยอดได้
การปรับปรุงประสิทธิภาพ:
- ประหยัดค่าธรรมเนียมแก๊ส: ผู้ใช้จ่ายค่าธรรมเนียมในการแลกเปลี่ยนน้อยลง
- เพิ่มประสิทธิภาพการใช้ทุน: LPs ใช้เงินทุนน้อยลง
- เพิ่มสภาพคล่อง: เพิ่มตัวเลือกการแลกเปลี่ยน
- ประสิทธิภาพ: เพิ่มประสบการณ์การแลกเปลี่ยนที่ดีขึ้น
- ความยืดหยุ่น: ผู้ใช้ควบคุมการแลกเปลี่ยนได้
- นวัตกรรม: พัฒนาฟีเจอร์ใหม่ ๆ
Uniswap V4
Uniswap V4 ถูกออกแบบมาเพื่อปรับปรุงวิธีการให้สภาพคล่องและการซื้อขายโทเค็นบนบล็อกเชน โดยมีจุดมุ่งหมายเพื่อขยายขอบเขตของการซื้อขาย โปรเจกต์นี้เปิดโอกาสให้ชุมชนได้มีส่วนร่วมในการพัฒนา Uniswap Protocol รุ่นใหม่ล่าสุดนี้
ฟีเจอร์สำคัญใน Uniswap V4 คือการเปิดตัว “hooks” และ “Singleton” ซึ่งเป็นคอนแทร็กต์ที่ทำงานอยู่ในช่วงต่างๆ ของการดำเนินการของ pool เพื่อเปิดให้สามารถปรับแต่งได้เป็นอย่างมาก
Hook คืออะไร?
Hook เปรียบเสมือน Smart Contract รูปแบบใหม่ที่ทำงานตามช่วงเวลาที่กำหนด ช่วยให้นักพัฒนาสามารถสร้างฟังก์ชันการทำงานที่หลากหลายบน Uniswap V4 ได้อย่างอิสระ
ตัวอย่างการประยุกต์ใช้งาน Hook:
- TWAMM (Time-weighted average price):
- แก้ปัญหา Price Impact สำหรับนักลงทุนรายใหญ่
- กระจายการซื้อขายออกเป็นช่วงเวลา
- ยากต่อการติดตามโดย Crypto Trader
- หลบเลี่ยง MEV Bot
- Dynamic Fees:
- ปรับค่าธรรมเนียมแบบเรียลไทม์ตาม Volatility ของตลาด
- เพิ่มผลตอบแทนสูงสุดสำหรับผู้เพิ่มสภาพคล่อง
- รองรับทุกสถานการณ์ตลาด
- Onchain Limit Orders:
- ตั้งราคาซื้อขายล่วงหน้าบนบล็อกเชน
- ทำงานอัตโนมัติโดย Smart Contract
- เพิ่มประสิทธิภาพการซื้อขาย
- รองรับโดย DEX หลายแห่ง
- ฝาก LP ที่หลุด Range เข้า Lending protocol:
- ปรับ LP ที่ไม่ได้รับค่าธรรมเนียม
- นำไปปล่อยกู้ใน Lending Protocol
- สร้างผลตอบแทนต่อเนื่อง
- ปรับแต่ง Oracle, ทบต้น Fee, แบ่งรายได้จาก MEV
Hook มอบความยืดหยุ่นและนวัตกรรมแก่ Uniswap V4 ช่วยให้นักพัฒนาสร้างฟีเจอร์ใหม่ ๆ ตอบสนองความต้องการของผู้ใช้งานได้อย่างครอบคลุม
“singleton” ที่ pool ทั้งหมดรวมอยู่ใน Smart Contract เดียว ทำให้แพลตฟอร์มมีประสิทธิภาพและลดค่าใช้จ่ายมากขึ้น
การผนวก hooks เข้ากับโครงสร้างแบบ singleton จะทำให้แพลตฟอร์มมีพลังและหลากหลายมากขึ้น รับรองการปรับแต่งที่รวดเร็ว ปลอดภัย และมีประสิทธิภาพ รวมถึงการจัด route ระหว่าง pool ต่างๆ
Singleton คืออะไร?
Singleton บน Uniswap V4 คือ การรวมทุก Pool ไว้ใน Smart Contract เดียว ซึ่งต่างจาก Uniswap V3 ที่แต่ละ Pool จะมี Smart Contract ของตัวเอง
ข้อดีของ Singleton:
- ลดค่าแก๊ส: การรวม Pool ไว้ใน Smart Contract เดียว ช่วยลดค่าแก๊สในการสร้าง Pool ใหม่ได้ถึง 99%
- รองรับ Flash Accounting System: ระบบนี้รายงาน Net Balance ของเหรียญทั้งหมดโดยไม่ต้องรายงานทุกการ Swap ช่วยให้ประหยัดค่าแก๊ส
- ใช้งาน ETH แทน WETH: ผู้ใช้สามารถใช้ ETH แทน WETH โดยตรง ช่วยลดขั้นตอนและค่าแก๊ส
ติดตามข่าวสารล่าสุดได้ที่
https://www.siambitcoin.com/
